«Նրա շնորհիվ մենք աշխարհի բացառիկ ժողովուրդների շարքում ենք»

«Իմ կարծիքով` յուրաքանչյուր գիտակից մարդու համար ամեն մի օրն ապրել-ավարտելը հերթական կորուստ է, մի քայլ է դեպի իր մահը, որը չգիտենք, թե ինչ է. լա՞վ է, թե՞ վատ, շարունակություն ունի՞, թե՞ ոչ…»: «Իրատես de facto»-ի «Եվ ոչ միայն մշակույթ» խորագրի ներքո տեղ գտած հարցազրույցում ասել էր «Արտասահմանյան գրականություն» հանդեսի գլխավոր խմբագիր, թարգմանիչ ՍԱՄՎԵԼ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ: Անվանի մտավորականն այլևս մեզ հետ չէ:

«Ժամանակի մեր հասարակության խնդիրներից մեկն այն է, որ այս տեսակի կորուստների մեծությունը, ինչպես հարկն է, չի գիտակցում: Սա սոսկ թարգմանչի, մտավորականի, քաղաքացու մահ չէ, իրենով մշակութային շերտ պայմանավորող մարդու կորուստ է: Մենք երկար ժամանակ չենք սթափվելու, մանավանդ որ շատ անժամանակ էր Սամվել Մկրտչյանի մահը»,- մեզ հետ զրույցում ասաց գրաքննադատ ԱՐՔՄԵՆԻԿ ՆԻԿՈՂՈՍՅԱՆԸ: Տեղեկացրեց, որ նախորդ տարիների իր թարգմանությունները Սամվել Մկրտչյանը մշակել էր, այս տարի համարյա բոլորը տպագրել և, ըստ էության, ինչ-որ նոր հանգրվան էր պետք, որ նոր գործեր ստեղծի, թարգմանական դաշտը հարստացնի:

«Այն, ինչ արել է Սամվելն իր թարգմանական գործունեության ընթացքում, մենք, որպես հասարակություն, ընթերցող, ժողովուրդ կեսի կեսի կեսը չենք փոխհատուցել: Մանավանդ, եթե հաշվի առնենք նրա թարգմանական գործի պսակը: Աշխարհում շատ ժողովուրդներ չկան, որ «ՈՒլիսես» են թարգմանել, նրա շնորհիվ մենք աշխարհի բացառիկ ժողովուրդների շարքում ենք: Էլ չասած լեզուն հարստացնելու, թարգմանական դաշտի, մեր մշակույթի համար ինչ-որ բան անելու նրա ամենօրյա մտահոգությունը, նրա` մտավորականի, քաղաքացու տեսակը, պարզ, շիտակ կեցվածքը, երիտասարդների, գրչակիցների հետ շփումը,- հավելեց գրաքննադատը, ևս մեկ անգամ ընդգծելով, որ բառերով չբացատրվող կորուստ ենք ունեցել:- Մենք սիրում ենք, չէ՞, մահից հետո ասել՝ անփոխարինելի կորուստ, բառիս բուն իմաստով... անփոխարինելի»:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ